1. Khi da đầu đổ dầu
“Da đầu bóng nhẫy, tóc bết nhanh chỉ sau một ngày gội — nghe quen không? Đây là tình trạng mà hầu hết người Việt từng gặp phải, đặc biệt là ở khí hậu nóng ẩm. Nhưng trái với suy nghĩ da đầu bẩn nên mới ra dầu, việc da đầu tiết dầu thật ra là một cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể.
2. Tuyến dầu là gì và nó hoạt động ra sao?
Tuyến dầu (hay còn gọi là tuyến bã nhờn – sebaceous glands) nằm ở lớp trung bì da đầu. Chúng sản sinh ra bã nhờn (sebum) – một hỗn hợp gồm chất béo, sáp và các tế bào da chết có tác dụng giữ ẩm, bảo vệ da đầu khỏi vi khuẩn, tia UV và mất nước. Vấn đề chỉ xảy ra khi tuyến dầu hoạt động quá mức, khiến tóc lúc nào cũng ướt át, bết dính và ngứa ngáy.
Để hiểu vì sao da đầu dầu, ta phải bắt đầu từ cơ chế gốc: cách tuyến dầu hoạt động.
Mỗi nang tóc trên đầu đều được đính kèm với một tuyến bã nhờn nhỏ. Tuyến này tiết ra sebum thông qua lỗ chân lông, rồi lan dọc sợi tóc. Theo Harvard Health, mục tiêu chính của tuyến bã nhờn là duy trì lớp hàng rào bảo vệ da đầu – vừa giữ ẩm, vừa ngăn các tác nhân gây hại từ môi trường.
Khi cơ thể cảm nhận da đầu bị khô, tuyến bã nhờn sẽ tăng tiết dầu để cân bằng độ ẩm. Ngược lại, nếu da đầu quá nhờn, cơ thể sẽ điều chỉnh để giảm tiết. Vấn đề là: chu trình này dễ bị “rối loạn” nếu có yếu tố tác động sai, khiến tuyến dầu hiểu nhầm rằng da đang thiếu ẩm dù thực tế không phải vậy.
3. Những nguyên nhân khiến da đầu tiết dầu quá mức
Mất cân bằng hormone – thủ phạm khó kiểm soát nhất
Hormone androgen (đặc biệt là testosterone và dihydrotestosterone – DHT) là yếu tố chính điều khiển hoạt động của tuyến bã nhờn.
Khi lượng androgen tăng – như trong tuổi dậy thì, giai đoạn stress, hoặc rối loạn nội tiết – tuyến dầu sẽ “nhận lệnh” sản xuất nhiều hơn.
Đây là lý do da đầu dầu thường đi kèm mụn trán, mụn lưng, hoặc rụng tóc kiểu androgenetic alopecia.
Gội đầu quá nhiều hoặc dùng dầu gội tẩy mạnh
Nghe thì vô lý nhưng lại là sự thật. Khi bạn rửa sạch quá kỹ, lớp dầu tự nhiên trên da đầu bị lấy đi. Cơ thể phản ứng bằng cách tăng tốc sản xuất sebum để bù lại, khiến da đầu càng nhờn hơn.
Chọn dầu gội có pH trung tính (5.0–5.5) và không sulfate mạnh là cách giúp da đầu duy trì cân bằng tự nhiên.
→ Gợi ý sản phẩm: Dầu gội, dầu xả tăng phồng Moroccanoil, Mặt nạ chống rụng cân bằng da đầu
Stress và giấc ngủ kém
Căng thẳng kích hoạt hormone cortisol, làm rối loạn quá trình tiết dầu và tăng viêm da. Đó là lý do sau kỳ thi, đợt deadline, nhiều người thấy tóc bết nhanh và ngứa hơn bình thường.
Chế độ ăn uống thiếu cân bằng
Thức ăn giàu dầu mỡ, đường tinh luyện và sữa có thể kích thích tuyến dầu hoạt động mạnh hơn. Trong khi đó, thiếu kẽm, vitamin B6 và omega-3 khiến hàng rào da đầu yếu, dễ viêm và tiết dầu không kiểm soát.
Yếu tố di truyền và loại da
Nếu ba hoặc mẹ bạn có da đầu dầu, xác suất bạn gặp tình trạng tương tự là rất cao. Bên cạnh đó, người có da hỗn hợp hoặc da nhờn ở mặt cũng thường có tuyến dầu hoạt động mạnh trên da đầu.
Môi trường và khí hậu
Nhiệt độ cao, độ ẩm lớn hoặc ô nhiễm khiến da đầu phải tiết nhiều dầu để tự bảo vệ. Vì thế, ở Việt Nam – khí hậu nhiệt đới ẩm – tóc bết nhanh là điều rất phổ biến.
4. Cơ chế cân bằng tuyến dầu – khi cơ thể tự điều chỉnh
Đây là phần thú vị nhất: tuyến dầu thật ra rất thông minh. Chúng không tiết dầu bừa bãi mà dựa vào tín hiệu phản hồi giữa da đầu – hormone – hệ thần kinh nội tiết.
Cơ chế 1: Phản hồi độ ẩm
Khi lớp biểu bì trên da đầu mất nước, các thụ thể cảm nhận độ ẩm gửi tín hiệu đến tuyến dầu. Tuyến này phản ứng bằng cách tiết thêm sebum để tạo lớp màng giữ nước.
Nếu bạn liên tục dùng sản phẩm làm khô da đầu (như dầu gội tẩy mạnh), cơ thể hiểu nhầm rằng “da khô quá” → tăng tiết dầu bù trừ.
Cơ chế 2: Tác động của hormone và thần kinh
Tuyến bã nhờn có thụ thể với androgen, estrogen và cortisol.
- Khi androgen tăng, tuyến dầu tăng hoạt động.
- Khi estrogen tăng, tuyến dầu giảm tiết.
- Khi cortisol cao, da đầu dễ viêm, rối loạn tín hiệu tiết dầu.
Cơ chế 3: Vai trò của hệ vi sinh da đầu
Trên da đầu tồn tại hàng triệu vi khuẩn có lợi như Cutibacterium acnes hay Malassezia.
Khi hệ vi sinh này bị mất cân bằng (do stress, ô nhiễm, dùng dầu gội sai), vi khuẩn gây viêm phát triển mạnh → tuyến dầu phản ứng bằng cách tăng tiết để “rửa trôi” vi khuẩn. Vòng lặp cứ thế tiếp diễn: viêm → tiết dầu → viêm hơn.
5. Làm sao để cân bằng tuyến dầu hiệu quả?
Gội đầu đúng cách
- Không gội quá 1 lần/ngày.
- Chọn dầu gội dịu nhẹ, pH 5.0–5.5, tránh sulfate mạnh.
- Tập trung gội phần da đầu, không cào mạnh.
- Dùng nước mát hoặc nước ấm nhẹ, tránh nước nóng làm khô da.
Cân bằng độ ẩm – đừng “sợ” dầu xả
Nhiều người bỏ qua dầu xả vì sợ bết, nhưng thật ra da đầu thiếu ẩm cũng làm tăng tiết dầu. Chọn dầu xả nhẹ, không chứa silicon nặng, thoa cách chân tóc 3–5 cm.
Dưỡng da đầu như dưỡng da mặt
Tẩy tế bào chết da đầu định kỳ 1 lần/tuần để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa. Kết hợp serum cân bằng da đầu chứa niacinamide, kẽm PCA, B5, hoặc AHA nhẹ giúp điều hòa hoạt động tuyến nhờn.
Giảm stress, ngủ đủ giấc
Ngủ đủ 7–8 tiếng và luyện tập nhẹ như yoga, thiền, hít thở sâu giúp ổn định hormone, giảm tiết dầu tự nhiên.s
Ăn uống khoa học
- Tăng thực phẩm chứa kẽm (hạt bí, trứng, hải sản)
- Bổ sung vitamin B6, A, E, omega-3
- Hạn chế đường, sữa, đồ chiên rán
→ Xem thêm: Bí quyết ít ai biết để tóc mềm và bóng mượt hơn
Kết luận
Nhưng khi tuyến dầu mất cân bằng, tóc sẽ bết, ngứa, thậm chí rụng.
FM Concept gợi ý: Hãy dành cho tóc vài phút mỗi tối để chăm sóc – sáng mai thức dậy, bạn sẽ thấy mình tỏa sáng với mái tóc mềm mại, bóng mượt và tràn đầy sức sống.
Theo dõi website FM Concept để cập nhật thêm nhiều bí quyết chăm sóc sức khỏe và làm đẹp cho mái tóc của bạn nhé!Để đặt lịch hẹn tại salon, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE: 0982 446 442 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
